حضرت زهرا (س)، گردان، یگانی تحت امر تیپ مستقل ۴۸ فتح نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
پیشینه و سابقه رزم: گردان حضرت زهرا (س) از اولین گردان‌های تیپ مستقل ۴۸ فتح* است که در روزهای پایانی مردادماه ۱۳۶۵ تشکیل و ادامه فعالیت داد. نام‌گذاری آن نیز به همراه چهار گردان اولیه تشکیل دهنده سازمان تیپ ۴۸ فتح به نام خمسه طیبه (آل کسا) و با توجه به تشکیل گردان در روز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) و بنا به پیشنهاد کادر گردان و موافقت فرمانده تیپ (سیف‌الله حیدرپور*) انجام گرفت. نیروهای آن بیشتر از شهرستان بویراحمد تأمین و از زمان شکل‌گیری تا پایان جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران ۲۳۰۰ تن در زمان‌های مختلف وارد و سازمان‌دهی شدند (صفری).
سازمان گردان مانند دیگر گردان‌های سپاه شامل ۳ گروهان و ارکان گردان بود. سلاح سازمانی‌اش تفنگ کلاشینکف، تیربار گرینف، آرپی‌جی هفت، خمپاره ۶۰ میلی‌متر و نارنجک دستی و تفنگی بود. آموزش‌های نظامی که معمولاً برای نیروهای گردان در دستور کار قرار می‌گرفت و اجرایی می‌شد در سطوح تئوری و عملی؛ شامل اسلحه‌شناسی، تیراندازی با سلاح‌های مختلف سازمانی گردان، تاکتیک، دو و پیاده‌روی همراه با تجهیزات، رزم شبانه، تخریب و انفجارات، عبور از معبر و میدان مین، چگونگی شکستن خط اول دشمن، پاک‌سازی منطقه تصرف شده، تثبیت موقعیت تصرف شده، جنگ شهری، حفر سنگرهای انفرادی و تجمعی، پدافند در برابر پاتک دشمن در مقاطع زمانی مختلف قبل از عملیات‌های آفندی و پدافندی و پیش از اعزام نیروها به منطقه نبرد بود. آموزش‌ها در عقبه تیپ ۴۸ فتح- پادگان شهید محمد منتظری-کیلومتر ۱۵ جاده شوشتر- دزفول، جنب شهرک شهید چمران به مدت لازم انجام می‌گرفت و یا در موقعیت‌های نزدیک به منطقه نبرد با توجه به نیاز گردان به‌صورت فشرده و تکمیلی اجرا می‌شد (ویسی‌پور، برزو).
نبردهای گردان حضرت زهرا (س) در دفاع مقدس: گردان تا پایان جنگ (29 مرداد ۱۳۶۷) در ۳ نبرد آفندی و ۵ نبرد پدافندی شرکت داشت.
پدافند در جزایر مجنون جنوبی واقع در هورالهویزه (15 شهریور - 5 مهرماه ۱۳۶۵): نخستین مأموریت پدافندی گردان در محور ذکر شده انجام گرفت و جایگزین گردان امام حسین (ع)* یکی از گردان‌های تیپ ۴۸ فتح شد. گردان بعد از ظهر روز ۱۵ شهریور ۱۳۶۵ از مقر پشتیبانی تیپ ۴۸ فتح در منطقه شوشتر به‌وسیلۀ کمپرسی‌های مایلر و خودروی تویوتا وانت از اردوگاه گردان به جزیره مجنون جنوبی منتقل شد و عملیات تعویض نیروها با گردان استقراری در شب صورت گرفت. خط حد موقعیت استقرار گردان در خط نبرد، یک جاده آنتی مستقیم با حفاظ خاک‌ریز به طول ۸۰۰ متر، روبروی دژ پدافندی دشمن که گردان، روی این جاده مستقر شد و اطراف آن را آب هور فرا گرفته بود. در انتهای جاده، آخرین سنگرهای خودی در فاصله‌ای حدود ۵۰ متری از کمین‌ها، خط مقدم قوای عراقی قرار داشت که به دلیل نزدیکی به دشمن و خطرپذیری، به کمین‌های صفر معروف بودند. کمین صفر، بسیار خطرناک و همیشه زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار داشت. در این نقطه، برای مقابله با تحرکات احتمالی و نفوذ نیروهای گشتی و شناسایی دشمن، تعدادی از نیروهای گردان در این سنگرهای کمین مستقر بودند (ویسی‌پور، ... ، شب‌های ... ، ص ۲۰۷). گردان تا ۵ مهرماه ۱۳۶۵ در خط پدافندی حضور داشت و سپس با گردان یا رسول (ص)* تعویض شد. در این مدت، در مقابل آتش‌های سنگین دشمن روی دژ و مواضع پدافندی در جزیره مجنون جنوبی با تمام توان مقاومت کردند. با پایان مأموریت به مقر خود در شوشتر پادگان شهید محمد منتظری برای تجدید قوا، آموزش و سازمان‌دهی دوباره برگشت (همان، ص ۲۱۲).
نبرد کربلای ۴: زمان این نبرد چهارشنبه سوم دی‌ماه ۱۳۶۵ (علایی، ص ۲۸۲) در ساعت ۲۲:۳۰ با رمز یا محمد رسول‌الله (ص) آغاز شد. منطقه عملیاتی در حدفاصل پنج‌ضلعی در شمال شلمچه تا چهار کیلومتری انتهای جنوبی جزیره مینو قرار داشت (درودیان، ... ، آغاز ... ، ص ۱۵۹). منطقه نبرد نیز در جنوب غربی ایران و در جنوب شرق عراق واقع شده و در محدودۀ شهر بصره قرار دارد. منطقه از شمال به آب‌گرفتگی جنوب زید، از شرق به دژ مرزی ایران و عراق و خرمشهر، از جنوب به رودخانه اروند و اروند صغیر و از غرب به کانال زوجی و شهرهای تنومه و الحارثه محدود است (پوراحمد، ص ۳۱۲).
محل مأموریت گردان حضرت زهرا (س) در عملیات کربلای ۴
گردان حضرت زهرا (س) بعد از حضور در خط پدافندی جزیره مجنون و بازگشت به مقر شوشتر، اقدام به سازمان‌دهی مجدد کرد. آموزش‌های نظامی مطابق با عملیات در پیش رو و منطقه نبرد در دستور کار قرار گرفت و برحسب ابلاغیه فرماندهی تیپ، آموزش گردان به‌صورت منظم و روزانه انجام می‌گرفت. برنامه‌های آموزشی خاکی در مقر گردان در شوشتر و آموزش‌های آبی-خاکی؛ با هماهنگی یگان دریایی تیپ برای همۀ نیروهای گردان اجرا شد. آموزش‌های تخصصی مانند تک تیراندازی - خمپاره‌انداز- ۶٠mm، رزمایش‌های روزانه و شبانه، کلاسیک، چریکی و جنگ گریز، جنگ شهری اجرا شد (صفری).
گردان حضرت زهرا (س) در این دوره (پاییز ۱۳۶۵ ش) نزدیک به ۴۵۰ نفر نیروی بسیجی و کادر جنگنده و کارآمد داشت که بیشتر آن‌ها آرپی‌جی‌زن بودند. پس از دو ماه آموزش، اولین جلسات توجیهی برای شرکت در عملیات، در مقر شوشتر؛ با حضور سیف‌الله حیدرپور فرمانده و جواد دولت‌آبادی جانشین تیپ ۴۸ فتح برگزار و مأموریت هر کدام از گردان‌های تیپ مشخص شد (همان).
در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۶۴، دو هفته قبل از عملیات، کار آماده سازی محل استقرار گردان در آبادان آغاز و سنگرهای لازم و جان‌پناه برای اسکان نیروها مهیا شد. نیروها در این فاصله زمانی، تجهیز و آماده حرکت شدند. با نزدیک شدن به زمان شروع عملیات کربلای ۴، یگان‌های عملیاتی به‌تدریج وارد منطقه شدند. گردان حضرت زهرا (س) شب ۲۸ آذر پس از نماز مغرب و عشا، شبانه با استتار کامل با چند دستگاه کامیون مایلر و اتوبوس، از مقر شوشتر به آبادان انتقال داده شد و در جنوب آبادان؛ شمال جزیره مینو در یک روستای متروکه حدود ۱۰ کیلومتری منطقه عملیات مستقر گردید (ویسی‌پور، شب-های، ص ۲۱۹). فرماندهان گردان و گروهان‌ها چندین بار به‌واسطۀ نیروهای اطلاعات و عملیات از نزدیک منطقه عملیات را شناسایی و نسبت به منطقه مانور توجیه شدند. با دستور فرمانده تیپ، این گردان برای شرکت در مأموریت موج دوم نبرد، انتخاب و در نخستین اقدام با طرح مانور، خط حد و نقطه رهایی گردان آشنا شدند (صفری). 24 ساعت پس آغاز نبرد محسن رضایی فرمانده وقت کل سپاه دستور توقف عملیات را صادر کرد (درودیان، ... ، از فاو ... ، ص ۷۲). بدین ترتیب گردان به مقر خود بازگشت؛ اما ظهر پنجم دی‌ماه ۱۳۶۵ مقر گردان به‌واسطۀ هواپیماهای ارتش عراق بمباران شیمیایی شد و بیش از ۹۰ درصد از نیروهای گردان دچار مصدومیت شیمیایی شدند ولی احدی از نیروهای گردان در آن حادثه شهید نشد. مصدومین شیمیایی با تلاش مسئولین تیپ با خودروهای اعزامی از قرارگاه مقدم سپاه در منطقه، به بیمارستان صحرایی واقع در سه‌راهی ماهشهر- آبادان که قبلاً آماده کرده بودند، انتقال داده شدند. آنجا پس از مداوای اولیه به اهواز منتقل و سپس به مراکز درمانی مجهزتر در بیمارستان‌های کشور انتقال داده شدند (ویسی‌پور، شب‌های، ص ۲۲۹). فرمانده گردان در این عملیات ریحان صفری و جانشینش مهدی صیادی بود و فرمانده گروهان‌ها محسن نجفی، احمد عبدالله‌پور و سید رحمت‌الله احمدی بودند (صفری).
نبرد کربلای ۵: این عملیات نیمه‌شب ۱۹ دی ۱۳۶۵ با هدف تصرف شلمچه و پیشروی به‌سوی بصره آغاز شد. جغرافیای منطقه نبرد شلمچه ایران و عراق واقع در غرب شهر خرمشهر و شرق بصره و رمز نبرد نیز یا فاطمه زهرا (س) بود (علایی، ص ۲۹۵؛ رشید، ص ۷۷). منطقه عملیات؛ از جنوب به حدفاصل آب‌گرفتگی جزیره بوبیان و کانال پرورش ماهی تا جزیره بوارین و ام الطویل عراق (هر دو از جزایر اروندرود) و از شمال به آب‌گرفتگی جنوب زید از شرق، به دژ مرزی ایران و عراق و از غرب به کانال زوجی و شهرهای تنومه و الحارثه محدود می‌شد که در سه مرحله اجرا شد (رشید، ص ۷۷).
تیپ ۴۸ فتح تحت امر قرارگاه کربلا قرار داشت (درودیان، ... ، نبرد ... ، ص ۴۵) ولی در سازمان‌دهی جدید و تلاش برای تصرف سرپل در غرب نهر جاسم از شب دهم ۲۸ دی ۱۳۶۵ تیپ‌های ۱۸ الغدیر و ۴۸ فتح با مأموریت در جناح راست تحت امر قرارگاه قدس قرار گرفتند (همان، ص ۱۳۳ -134).
منطقه عملیاتی کربلای پنج مأموریت گردان حضرت زهرا (س)
برای نبرد کربلای ۵، گردان حضرت زهرا (س) به دلیل بمباران شیمیایی دوباره سازمان‌دهی شد. نخست با جذب نیروی انسانی تازه‌نفس از استان کهگیلویه و بویراحمد اقدام به سازمان‌دهی کرد. سپس با کادر مجربی که در اختیار داشت در فاصله کوتاهی تا آغاز نبرد، آموزش نیروهای جدید و دیگر پشتیبانی‌های خدمات رزم را انجام داد و در مدت ۲۰ روز به حد مطلوبی از آمادگی عملیاتی رسیدند (ویسی‌پور، شب‌های، ص ۲۳۴).
گردان حضرت زهرا (س) با سه گروهان در این نبرد شرکت داشت. ریحان صفری فرمانده گردان و مهدی صیادی جانشینش و سید فضلعلی حسینی معاون اول و شهید عبدالله فدایی (1341- 27 بهمن ۱۳۶۵) معاون دوم گردان بودند. گردان روز ۹ بهمن ۱۳۶۵ برای حضور در عملیات از شوشتر به مقصد شلمچه حرکت کرد و شبانگاه به دژ شلمچه در سنگرهای از پیش آماده شده، مستقر شد. مدت ۱۵ روز در دژ مرزی شلمچه آماده اعزام به منطقه نبرد بود (همان، ص ۲۳۷). سرانجام گردان حضرت زهرا (س) در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۶۵ برای دفع پاتک‌های قوای عراقی، شبانگاه به خط مقدم نبرد در منطقه شلمچه، محور پاسگاه بوبیان عراق، کانال پرورش ماهی و سه راه مرگ (شهادت) با دو گروهان یکم و سوم در خط پدافندی مستقر و جایگزین گردان حضرت رسول (ص) شد. در این عملیات؛ فرماندهی گروهان یکم سلمان به عهده سید احمد عبدالله‌پور، جانشینانش سید محمد حسینیان و نصیب‌الله پورمهدی بودند. فرمانده گروهان دوم مالک: محسن نجفی و جانشین آن شهید گودرز نجفی (1340- 4 مرداد ۱۳۹۰) و فرمانده گروهان سوم حمزه، سید رحمت‌الله احمدی و جانشینش جان‌محمد باقری بود (رسایی، ص ۷۱۹).
استقرار گردان در شرایطی بود که ارتش عراق این منطقه را به‌شدت زیر آتش توپخانه و خمپاره‌اندازهای خود داشت. در این زمان، پاتک عراق به مواضع گردان آغاز شد که رزمندگان با ازخودگذشتگی توانستند پاتک را دفع کنند (صولتدار، ص ۱۰۴). در این نبرد هر لحظه به شدت آتش تهیه ارتش بعث افزوده می‌شد. فاصله سنگرهای نیروهای گردان با مواضع استقراری دشمن در بعضی نقاط حدود ۵۰ متر و حتی در تیررس پرتاب نارنجک دستی می‌رسید. شلیک‌های پیاپی گلوله تانک‌های عراقی به خاک‌ریز دفاعی گردان باعث کوتاه شدن خاک‌ریز شده بود، اما مقاومت گردان مانع از سقوط خاک‌ریز می‌گردید (ناصرپور، ص ۳۴۷). از زمان استقرار گردان در این محور، ۷ تن از رزمندگانش شهید و ۸ نفر مجروح شدند. گردان مدت ۱۲ روز در منطقه عملیاتی شلمچه در مقابل تهاجم دشمن مقاومت کرد. بعد از این مدت، عملیات تعویض انجام گرفت و گردان امام علی (ع)* یکی از گردان‌های تیپ ۴۸ فتح جایگزین گردان حضرت زهرا (س) شد و این گردان در ۵ اسفند ۱۳۶۵ به عقبه مقر خود در شوشتر برگشت. دیگر کادر گردان در این مأموریت، سید عوض گوهری مشاور گردان، جواد ضیایی و سید محمدجان چراغی مسئول و جانشین پرسنلی، علی فتح الهی و بختیار چهرزاد مسئول و جانشین تدارکات، سیف‌الله پاسره و عبدالعظیم نیکجو، پیک گردان بودند. نیروهای گردان در این نبرد، متشکل از ۴۰ نفر پاسدار و ۳۵۰ نفر بسیجی بودند (صفری).
پدافند در محور شلمچه (22 اسفند ۱۳۶۵ - 8 فروردین ۱۳۶۶)؛ دومین مأموریت پدافندی گردان حضرت زهرا (س) در محور پدافندی شلمچه بود. هشت روز قبل از عید نوروز سال ۱۳۶۶، به دستور فرمانده تیپ ۴۸ فتح، یک گروهان به‌اضافه (گروهان سلمان) از این گردان به منطقه شلمچه اعزام شد. گردان یا زهرا (س) در قالبِ پشتیبانی در خط عقبه دوم تحت نیروی احتیاط بود (ویسی‌پور، ... ، سپیده‌دم ... ، ص ۳۶). گردان حضرت زهرا (س) حدود ۱۵ روز در دژ پدافندی شلمچه به حالت آماده‌باش مستقر بود. ۸ فروردین ۱۳۶۶ بعد از ۱۵ روز با اتوبوس از شلمچه به مقر پشتیبانی گردان در شوشتر برگشت. در این مأموریت؛ فرمانده گردان مهدی صیادی، فرمانده گروهان یکم شیروان رضایی مطهر، فرمانده گروهان دوم علی حسن‌یوسفی و فرمانده گروهان سوم سید احمد عبدالله پور بود. جانشین گروهان‌ها نصیب‌الله پورمهدی و جان‌محمد باقری بودند (همان، ص ۳۷).
نبرد کربلای ۱۰: این نبرد اولیـن عملیـات گسـترده در غـرب کشـور پـس از انتقـال میـدان اصلـی جنـگ از جنـوب بـه شـمال به همت سپاه پاسداران طراحی و اجرا شد. این نبرد از ساعت ۱:۴۵ دقیقه بامداد روز ۲۵ فروردین ۱۳۶۶ با رمز «یا صاحب‌الزمان ادرکنی (عج)» آغاز شد. جغرافیای منطقه عمومی عملیات کربلای ۱۰ در محور بانه- سردشت، از شمال به رودخانه مرزی گلاس، از جنوب به رودخانه آوسیویل، از شرق به سورکوه و از غرب به ارتفاعات گرده رش و سپس ارتفاعات عمومی آسوس منتهی می‌شد (درودیان، ... ، شلمچه ... ، ص ۱۸۴). این عملیات با هدف تصرف شهر ماووت عراق انجام شد؛ اما رزمندگان اسلام به دلیل صعب العبور بودن ارتفاعات و نبود راه و ضعف پشتیبانی موفق به تصرف شهر ماووت عراق نشدند ولی توانستند بیش از ۲۵۰ کیلومترمربع از خاک عراق را آزاد کنند (میرزایی، ص ۹۰۹). در این عملیات سپاه پاسداران با چهار قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع)، کردستان (بدر)، نجف اشرف و رمضان حضور داشت، تیپ ۴۸ فتح زیر مجموعه قرارگاه نجف وارد عمل شد (همو، ص ۹۱۱) تیپ ۴۸ فتح بر اساس طرح مانور مقرر شد با سه گردان در مرحله دوم عملیات روی ارتفاع قمیش وارد عمل شود (درودیان، شلمچه، ص ۱۸۸).
گردان حضرت زهرا (س) و گردان امام علی (ع) از تیپ ۴۸ فتح که از جنوب به غرب منتقل شده بودند، مأموریت داشتند ارتفاع ژاژیله را تصرف کند. بعد از ظهر 27 فروردین ۱۳۶۶ گردان حضرت زهرا (س) به منطقه عملیاتی کربلای ۱۰ وارد شد. روز ۲۸ فروردین، در حالی که به‌طرف منطقه نبرد در حرکت بود، موردحمله خمپاره‌ای دشمن قرار گرفت. در این حمله قلی درستی، علی‌محمد آقایی، سید قوام گرجی‌زاده و موسی سی‌سختی به شهادت رسیدند. گردان امام علی (ع) که می‌بایست با گردان یا زهرا (س) وارد عمل می‌شد، با فروریختن پل روی رودخانه چومان، نتوانست به‌موقع از رودخانه عبور کند، در شب ۲۸ فروردین ۱۳۶۵ با تأخیر به صحنه نبرد رسید (صولتدار، ص ۱۱۸).
شب چهارم عملیات ۲۸ فروردین ۱۳۶۶ نیروهای گردان حضرت زهرا (س) باوجود خستگی شدید و طی کردن مسافت طولانی در دو شبانه‌روز زیر بارش باران، ساعت ۱۲ نیمه‌شب حمله به مواضع دشمن را در ارتفاع گلان از جناح چپ و گردان امام علی (ع) از جناح راست آغاز کردند. در ساعت اولیه این نبرد، سـید نورالله کاظمی‌ده‌برآفتـاب و علی‌حسین یوسـفی دو تن از فرماندهان گروهان‌های گردان حضرت زهرا (س) در محـوری کـه گردان‌های تیـپ ۴۸ فتح بودنـد، بـه شـهادت رسـیدند. این دو گردان پس از ۴ ساعت درگیری سخت و رودررو با دشمن و با عبور از ارتفاع گلان، موفق شدند، ارتفاع مشرف به شهر ماووت عراق را به تصرف درآورند. در این نبرد نورالله یزدان‌پناه جانشین طرح و عملیات تیپ ۴۸ فتح که جلودار نیروهای گردان حضرت زهرا (س) بود در یک نبرد تن‌به‌تن و نمایان با دشمن به شهادت رسید (پاسره). طی همین شب تا ساعت ۶:۳۰ بامداد، دشمن سه‌راهی ژاژیله را تصرف کرد و در پی آن آتش خود را روی ارتفاعات افزایش داد، همین امر موجب شد که نیروهای تیپ ۴۸ فتح از این محور عقب‌نشینی کنند (درودیان، شلمچه، ص ۱۹۳).
سحرگاه روز پنجم عملیات، هجوم دشمن به مواضع گردان آغاز شد. گرچه این گردان چند ساعتی از مواضع متصرفه خود در مقابل دشمن دفاع کرد ولی سرانجام مجبور به عقب‌نشینی گام‌به‌گام از بلندی ارتفاع شد (پاسره).
در نبرد کربلای ده، از گردان حضرت زهرا ۱۶ تن به شهادت رسیدند. در مجموع ۲۵ رزمنـدۀ دلاور از تیـپ ۴۸ فتـح (تعداد ۱۶ تن از بویراحمد، هفت تن از کهگیلویه و دو تن از گچساران) در محور عملیاتی گردان‌های ایـن تیـپ بـه شـهادت رسـیدند و پنج نفر به اسارت دشمن درآمدند (صولتدار، ص ۱۴۰).
منطقه عملیاتی کربلای ۱۰
پدافند در ارتفاعات شهر ماووت عراق (10 تیر – 15 مرداد ۱۳۶۶): سومین مأموریت پدافندی گردان حضرت زهرا (س) در ارتفاعات شاشو، ارتفاعات دوقلو، کله‌قندی، قشن و تپه صخره‌ای (مناطقی که در عملیات کربلای ۱۰ آزاد شدند) در استان سلیمانیه عراق، مناطقی از ماووت عراق، جایگزین گردان امام حسن (ع) شد. روز ۳۱ تیرماه آتش سنگین و پاتک دشمن روی گردان آغاز شد که با مقاومت نیروها روبرو گشت. در هنگامه این نبرد، حمید قلی‌پور (1343-31 تیر ۱۳۶۶) به شهادت رسید. گردان به مدت ۳۵ روز در این خط به مقاومت و نبرد با دشمن مشغول و سرانجام این مأموریت را با موفقیت به پایان رسانید و خط را تحویل گردان دیگری از تیپ ۴۸ فتح داد و به عقب در مقر بوالحسن برگشت (صولتدار، ص ۱۴۸).
پدافند مجدد در محور ارتفاعات شهر ماووت عراق (1 آبان ۱۳۶۶ – 1 آذر ۱۳۶۶): چهارمین مأموریت پدافندی گردان دوباره در محور دوقلو کردستان عراق همان محور قبلی بود. گردان یا زهرا (س) 1 آبان ۱۳۶۶ خط پدافندی دوقلو را از گردان امام علی (ع) دیگر گردان تیپ ۴۸ تحویل گرفت. فرماندهی تپه دوقلو را نصیب‌الله پورمهدی به عهده گرفت. هم‌زمان با استقرار گردان در این محور پاتک عراق آغاز شد و جناح چپ به دست عراقی‌ها افتاد. باوجود کمبود تجهیزات و مهمات در محور دوقلو، گردان حضرت زهرا (س) سه شبانه‌روز در مقابل هجوم نیروهای عراقی مقاومت کرد. جناح راست پرتگاه خطرناکی بود که احساس می‌شد گردان به‌نوعی در محاصره دشمن است. شب چهارم ساعت یک بامداد، آتش جنگ‌افزارهای عراق شروع شد و تمام محور دوقلو آماج رگبار گلوله‌های توپ و خمپاره واقع شد. ساعتی بعد تهاجم دشمن به سمت تپه آغاز شد. گردان باوجود همۀ مشکلات مقاومت کرد ولی در نهایت مجبور به عقب‌نشینی شد. در همین شب برادران دوقلو زادعلی و بارانی تلاج پس از ساعت‌ها ایستادگی و مقاومت در برابر دشمن بر اثر اصابت گلوله در کنار هم به شهادت رسیدند. پاسدار نگهدار اخلاق‌خوب که در همین تپه مجروح شده بود هنگام عقب‌نشینی در بین راه به شهادت رسید (پورمهدی). یک شب پس از تصرف دوقلو به‌واسطۀ دشمن، لشکر ۱۰ سیدالشهدا (ع) و نیروهای گردان امام حسین (ع) برای بازپس‌گیری ارتفاعات دوقلو به کمک گردان یا زهرا (س) آمدند (ناصرپور، ص ۳۸۶). هر دو گردان با هجوم به دشمن در یک نبرد سنگین موفق شدند دوقلو را دوباره بازپس گرفته و دشمن را با تلفات مجبور به عقب‌نشینی کنند. با تصرف دوقلو نیروهای این گردان دوباره در آن مستقر شدند. در عملیات آزادسازی دوقلو بیست نفر رزمنده به شهادت رسید (چهارده تن از بویراحمد و دنا سه تن از گچساران و سه تن از کهگیلویه) و شماری هم مجروح شدند. گردان به مدت ۳۰ روز در این محور پدافندی حضور داشت (صولتدار، ص ۱۶۳).
پدافند مجدد در ارتفاعات شهر ماووت عراق (2 اسفند –28 اسفند ۱۳۶۶): پنجمین مأموریت پدافندی گردان در ارتفاعات شاشو، ارتفاعات دوقلو، کله‌قندی و قشن و تپه صخره‌ای بود. گردان به مدت ۲۷ روز از این مناطق محافظت کرد، در این محور پدافندی علی‌کرم شفیعی به شهادت رسید (همان، ص ۱۷۵).
گردان پانزدهم تیرماه سال ۱۳۶۷ در ادامه مأموریت تیپ ۴۸ فتح به منطقه آبادان وارد شد. محل مأموریت اولیه گردان از جزیره مینو تا خرمشهر بود. تابستان ۱۳۶۷ ش آخرین حملات دشمن به استان خوزستان انجام گرفت. در این تهاجم قسمت بزرگی از مناطق خرمشهر و آبادان، کوشک، طلائیه و پادگان حمید یک بار دیگر به تصرف دشمن درآمد و تا نزدیکی اهواز پیشروی کرد. گردان در این مناطق همراه دیگر گردان‌ها و واحدهای تیپ ۴۸ فتح به دشمن یورش برد و دشمن را از آن مناطق خارج کردند. سرانجام در خطوط پدافندی کوشک و جفیر ادامه مأموریت داد و خط مرزی را تا پذیرش قطعنامه ۵۹۸ حفظ کرد. در این مأموریت؛ فرمانده گردان سید عباس فلاحی و جانشینش سید فضلعلی حسینی و معاون سید رحمت‌الله احمدی بود. فرمانده گروهان‌ها؛ فرمانده گروهان یکم سید اسد موسوی و جانشین علی نظر حسامی‌پور، فرمانده گروهان دوم نصیب‌الله پورمهدی و جانشین براتعلی برجسته‌پور، فرمانده گروهان سوم فضیل نوذری و جانشین ملک خاوش، مسئول تدارکات فیض مؤمنی‌زاده و مسئول پرسنلی جونباز باخترنیا بودند (فلاحی).
وضعیت فعلی گردان بعد از جنگ: پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ تا اواخر سال ۱۳۶۹ ش همچنان در مأموریت پدافندی در جنوب مستقر بود (صفری). گردان یا زهرا (س) در ۱۵ بهمن ۱۳۶۸ با گردان امام حسن (ع) جمعی تیپ ۴۸ فتح، ادغام و گردانی تحت عنوان گردان المهدی (عج) تشکیل و در تاریخ مذکور در خط پدافندی کوشک مستقر شد. فرماندهی گردان در این مأموریت، به عهدۀ علی‌کرم ایروان‌جم بود. گردان از اواخر ۱۳۶۸ ش تا سال ۱۳۶۹ ش به‌تناوب به همراه دیگر گردان‌های سازمانی تیپ، در خطوط پدافندی جنوب حضور داشت. در ماه‌های آخر سال ۱۳۶۹ ش، دوباره گردان تحت عنوان گردان یا زهرا (س) در پادگان شوشتر مستقر شد. هنگام عملیات آمریکا در عراق در محور طلائیه پدافند بود. گردان از سال ۱۳۷۰ ش تا پایان سال ۱۳۷۲ ش در کردستان (سردشت) برای مقابله با پژاک و ضدانقلاب حضور داشت. دوباره در سال ۱۳۹۰ ش یک بار دیگر در شمال غرب کشور مأموریت مقابله با گروهک پژاک را انجام داد. پس از این مأموریت، تحت عنوان گردان‌های مردم پایه ادامه مأموریت می‌دهد (ایرزوان‌جم).
مآخذ: ایروان‌جم، علی‌کرم (جانشین وقت گردان المهدی)، مصاحبه با مؤلف، ۱۴۰۱ ش؛ پاسره، سیف‌الله (پیک گردان یا زهرا (س))، مصاحبه با مؤلف، ۱۴۰۱ ش؛ پوراحمد، احمد، نشر جغرافیای عملیات ماندگار دفاع مقدس، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۳۸۶ ش؛ پورمهدی، نصیب‌الله (جانشین گروهان در گردان یازهرا (س))، مصاحبه با مؤلف، ۱۴۰۳ ش؛ درودیان، محمد، سیری در جنگ ایران و عراق (آغاز تا پایان)، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ۱۳۹۱ ش؛ درودیان، محمد، فاو تا شلمچه سیری در جنگ ایران و عراق – تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۷۸ ش؛ درودیان، محمد، نبرد شرق بصره: طراحی، فرماندهی و اجرای عملیات کربلای ۵، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، ۱۳۸۱ ش؛ رسایی، جواد، کارنامه عملیاتی رزمندگان استان کهگیلویه و بویراحمد در دفاع مقدس، یاسوج: فتح دنا، ۱۴۰۰ ش؛ رشید، محسن، اطلس جنگ ایران و عراق: فشرده نبردهای زمینی ۳۱ شهریور ۱۳۵۹-29 مرداد ۱۳۶۷، مترجمان: سید سعادت حسینی، عبدالمجید حیدری، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، ۱۳۹۹ ش؛ صفری، ریحان (فرماننده وقت گردان یازهرا (س))، مصاحبه با مؤلف، ۱۴۰۱ ش؛ صولتدار، مصطفی، اسماعیل در آتش مجنون خاطرات اسماعیل صولتدار از روزهای نبرد تا زندان‌های مخوف عراق، یاسوج: نشر فتح دنا، ۱۳۹۶ ش؛ علایی، حسین، روند جنگ ایران و عراق، تهران: مرزوبوم، ۱۳۹۱ ش؛ فلاحی، عباس (فرماننده وقت گردان یازهرا (س))، مصاحبه با مؤلف، ۱۴۰۲ ش؛ مرادپیری، هادی و مجتبی شربتی، آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاه‌ها (سمت)، 1391 ش؛ میرزایی، رضا، حماسه نامداران گمنام خاطرات و پژوهش‌های سرتیپ دوم پاسدار رضا میرزایی، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۳۹۴ ش؛ ناصرپور، ابوالحسن، ماسه‌ها و حماسه‌ها، تاریخ شفاهی محمد ارشادی، تهران: بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس ادارۀ حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان کهگیلویه و بویراحمد، ۱۳۹۹ ش؛ ویسی‌پور، برزو (جانشین وقت گردان تخریب تیپ ۴۸ فتح)، 20 تیر ۱۳۹۹؛ ویسی‌پور، برزو، سپیده دم برمی‌گردیم، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۴۰۰ ش؛ ویسی‌پور، برزو، شب‌های پر التهاب، تاریخ شفاهی ریحان صفری، بی‌جا: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۴۰۱ ش.